Mas Kahwin & Mahar: Simbol Kasih Sayang atau Beban Tradisi?

Pendahuluan

Dalam perkahwinan Islam, mas kahwin dan mahar sering menjadi topik perbualan yang hangat. Ada yang menganggapnya sebagai lambang kasih sayang dan penghargaan kepada isteri, tetapi tidak kurang juga yang merasakan ia sebagai satu beban kewangan. Namun, sejauh mana kita benar-benar memahami konsep mas kahwin dan mahar? Apakah perbezaan antara kedua-duanya, dan bagaimana kita boleh menyeimbangkan antara tuntutan agama dan adat dalam menetapkan mas kahwin?

Definisi Mas Kahwin & Mahar

Ramai yang masih keliru tentang perbezaan antara mas kahwin dan mahar. Dalam konteks perkahwinan Islam:

• Mahar ialah pemberian wajib daripada suami kepada isteri sebagai tanda penghormatan, seperti yang disebut dalam Al-Quran. Ia boleh berupa wang, barang berharga, atau sesuatu yang memberi manfaat kepada isteri.

• Mas kahwin pula merupakan istilah yang lebih sinonim dengan masyarakat Melayu di Malaysia, merujuk kepada bayaran minimum yang ditetapkan oleh pihak berkuasa agama negeri bagi sesebuah perkahwinan.

Walaupun kedua-dua istilah ini sering digunakan secara bergantian, mas kahwin lebih kepada ketetapan adat dan peraturan tempatan, manakala mahar lebih bersifat umum dalam Islam.

Sejarah & Kepentingan Mas Kahwin

Sejarah mas kahwin dalam peradaban Melayu berkait rapat dengan nilai budaya dan tradisi masyarakat setempat. Pada zaman dahulu, mas kahwin diberikan dalam bentuk emas, tanah, atau barang berharga lain yang dianggap sebagai jaminan ekonomi untuk isteri sekiranya berlaku perkara yang tidak diingini dalam perkahwinan.

Dalam Islam, mas kahwin tidak sepatutnya menjadi beban. Ia adalah satu bentuk penghormatan kepada wanita dan tidak bertujuan untuk membebankan pihak lelaki. Malah, Rasulullah SAW pernah bersabda:

"Sebaik-baik mas kahwin ialah yang paling mudah (ringan)." (Hadis Riwayat Abu Dawud)

Ini menunjukkan bahawa Islam menggalakkan mas kahwin yang berpatutan dan tidak membebankan pasangan yang ingin mendirikan rumah tangga.

Trend Mas Kahwin di Malaysia

Di Malaysia, setiap negeri mempunyai kadar mas kahwin yang berbeza. Contohnya:

• Wilayah Persekutuan: RM300 bagi wanita bujang, RM100 bagi janda.

• Selangor: RM300 bagi wanita bujang, RM100 bagi janda.

• Johor: RM22.50 bagi wanita bujang dan janda.

• Terengganu: Tiada kadar tetap, bergantung kepada persetujuan kedua-dua pihak.

Trend ini menunjukkan bahawa kadar mas kahwin masih dikawal agar tidak terlalu tinggi dan membebankan pihak lelaki. Namun, dalam beberapa kes, keluarga pihak wanita meletakkan nilai mas kahwin yang tinggi berdasarkan taraf pendidikan atau kedudukan sosial, yang boleh menjadi isu dalam masyarakat.

Mas Kahwin: Antara Sunnah dan Adat

Mas kahwin yang tinggi bukanlah satu kewajipan dalam Islam, tetapi dalam masyarakat Melayu, ia sering menjadi ukuran status dan prestij. Sebagai contoh, terdapat kepercayaan bahawa wanita berpendidikan tinggi harus menerima mas kahwin yang lebih mahal. Ini menimbulkan dilema dalam kalangan pasangan muda yang baru memulakan kehidupan mereka.

Sebagai umat Islam, kita perlu kembali kepada ajaran Rasulullah SAW yang menganjurkan kesederhanaan dalam perkahwinan. Kita juga harus memahami bahawa nilai sebenar sebuah perkahwinan bukanlah terletak pada jumlah mas kahwin, tetapi pada keberkatan dan tanggungjawab yang dipikul oleh suami isteri.

Bagaimana Menetapkan Mas Kahwin yang Wajar?

Berikut adalah beberapa panduan dalam menetapkan mas kahwin:

1. Berlandaskan Kemampuan
   Jangan menetapkan mas kahwin yang terlalu tinggi sehingga membebankan pihak lelaki. Ingat, perkahwinan adalah tentang membina kehidupan bersama, bukan sekadar permulaan yang gah.

2. Mengikut Tuntutan Agama
   Islam menggalakkan kesederhanaan. Mas kahwin yang rendah tetapi diberkati lebih baik daripada mas kahwin yang tinggi tetapi membebankan.

3. Bincang dengan Keluarga
   Kadangkala, ibu bapa mempunyai harapan yang tinggi terhadap mas kahwin. Berbincanglah dengan baik agar mereka memahami keadaan sebenar.

4. Elakkan Pengaruh Media Sosial
   Banyak pasangan hari ini menetapkan mas kahwin yang tinggi kerana terpengaruh dengan trend media sosial. Perkahwinan bukan pertandingan, tetapi satu ibadah yang perlu dilaksanakan dengan ikhlas.

Kesimpulan: Simbol Kasih Sayang atau Beban Tradisi?

Mas kahwin dan mahar adalah satu bentuk penghargaan dalam perkahwinan Islam, tetapi ia tidak sepatutnya menjadi satu beban. Sebagai masyarakat, kita perlu mendidik diri untuk lebih memahami maksud sebenar mas kahwin agar ia dapat diamalkan dengan adil dan berlandaskan ajaran Islam.

Akhirnya, perkahwinan bukan tentang jumlah mas kahwin, tetapi tentang bagaimana pasangan itu membina kehidupan bersama dengan penuh kasih sayang, tanggungjawab, dan keberkatan. Mudah-mudahan, kita dapat meraikan perkahwinan dengan lebih bermakna tanpa terbeban dengan tuntutan yang tidak perlu.